میتوان رله را به عنوان یک کلید یا سوییچ تعریف کرد. کاربرد کلیدها معمولا برای این هست که یک مدار الکتریکی رو به طور دستی خاموش و روشن کنیم. کار رلهها هم به همین شکل است اما تفاوتی که این قطعه با بقیه کلیدها دارن اینه که رله ها این کار رو با استفاده از سیگنال الکتریکی انجام میدن یعنی یک رله با استفاده از یک سگینال الکتریکی یک مدار رو روشن و یا خاموش میکند.
این قطعات در انواع مختلفی مثل الکترومکانیکی و یا Solid state ( حالت جامد) وجود دارند.
اجزای تشکیل دهنده یک رله چیست:
آهنربای الکتریکی
یک میله فلزی متحرک
تعدادی Contact فلزی ثابت
فنر
آهنربای الکتریکی از یک هسته ی فلزی که یک سیم دور آن پیچیده شده است تشکیل میشود.
همونطور که در شکل زیر نشان داده شده است در این آهنربا هروقت دو پایه آهنربا به برق متصل میشوند، آهنربا شروع به کار میکند و آهنهای اطراف خودش رو جذب میکند.
در رله یک آهنربای الکتریکی وجود داره و دو سر سیم پیچ این آهنربای الکتریکی که باید به برق متصل بشن از رله بیرون اومدن و دو تا از پایه های رله رو تشکیل دادن. علاوه بر این دو پایه رله دارای پایه های دیگری هم هست.
در نوع SPDT سه تا پایه دیگر هم وجود داره که با نام های NO (مخفف Normaly open ) ، NC ( مخفف Normaly Close ) و COM ( مخفف Common ) نشون داده میشود.
دو واژه در رله ها خیلی استفاده میشود:
1- Pole ( قطب) : رله میتواند بین یک یا چند مدار عمل سوییچینگ را انجام بدهد. هر یک سوییچ در رله به عنوان یک قطب شناخته می شود. ( تعداد قطب ها در یک رله رو میتونیم با استفاده از تعداد پایه های COM شنانسایی کنیم.)
2- Throws ( در زبان فارسی با نام خروجی ترجمه شده است) : تعداد مدارهایی که به خروجی رله میتوانند وصل شوند به وسیله ی Throws نشان داده میشود.( برای این که تعداد Throwsها رو تشخیص دهید، ببینید به هر قطب ( یا به هر پایه COM ) چند پایه وصل است. اگه یک عدد بود Single Throws هست و اگه دو عدد بود Double Throws هست)
بسته به تعداد Pole ها و Throwsها رلهها رو به دستههای زیر تقسیمبندی میکنند:
نوع SPST ( مخفف Single Pole Single Throws یعنی تک قطبی و تک خروجی)
نوع SPDT( مخفف Single Pole Double Throws یعنی تک قطبی و دو خروجی)
نوع DPST( مخفف Double Pole Single Throws یعنی دو قطبی و تک خروجی)
نوع DPDT( مخفف Double Pole Double Throws یعنی دو قطبی و دو خروجی)
یکی از مهمترین کاربردهای رلهها، استفاده از آن برای محافظت از سیستمهای الکتریکی است تا زمانی که ولتاژ و جریان از حدی بیشتر میشود کمترین خسارت به دستگاهها وارد شود.
کاربرد دیگر رلهها کنترل یک مدار ولتاژ بالا به کمک یک مدار ولتاژ پایین میباشد. در برخی از تقویت کنندههای صوتی و برخی از مودمها از رله به این منظور استفاده میشود.
دیگر کاربرد رله این است که با استفاده از جریانهای پایین یه مدار با جریان بالا را کنترل کنیم. استارتر برقی یک خودرو از این نمونه هست.