اخبار

۱۳۹۷/۱۰/۱۷

مضرات لامپ کم مصرف

امروزه استفاده از لامپ های CFL ( لامپ فلورسنت فشرده) که با نام لامپ کم مصرف در ایران شناخته می شوند، به دلیل پایین بودن میزان مصرف انرژیشان بیشتر در خانه ها مورد استفاده قرار می گیرند. در این لامپ ها از جیوه برای ایجاد روشنایی استفاده شده است.

اگرچه جیوه یک ماده شیمیایی ضروری در برخی از فرآیندهای صنعتی و محصولات است،ولی بهتر است از استفاده این ماده اجتناب شود.لامپ های فلورسنت فشرده (Compact fluorescent bulbs) باعث آلوده شدن خانه ها و محیط زیست می شوند.یکی از مهم‌ترین خطرات لامپ‌های کم‌مصرف در زمان شکستن آن‌ها ایجاد می‌شود. از آنجایی که لامپ‌های کم‌مصرف حاوی جیوه هستند در نتیجه اگر به هر دلیل بشکنند، جیوه داخل آن‌ها به هوای اطراف وارد می‌شود.

جیوه، فلز مایع سمی است که در ترمومترها، باتری‌های الکتریکی و لامپ‌های کم‌مصرف بکار برده می‌شود. مسمومیت با جیوه که از آن با نام هیدرارژیریا (Hydrargyriasis) یاد می‌شود، در اصل یک نوع مسمومیت فلزی است که به واسطه قرار گرفتن در معرض جیوه یا ترکیبات آن بوجود می‌آید.
جیوه فلز سنگینی است که می‌تواند به چندین شکل گوناگون وجود داشته باشد. همه این اشکال به استثنای جیوه مایع ابتدایی سمی هستند و مقادیر ناچیز آن‌ها (کم‌تر از یک گرم) می‌تواند مرگبار باشد. جیوه مهم‌ترین تاثیری که بر بدن می‌گذارد، این است که باعث بسته شدن رگ‌های خونی می‌شود و همین مساله مشکلات و تبعات آتی مسمومیت را به وجود خواهد آورد.

لامپ های فلورسنت و لامپ های فلورسنت فشرده (کم مصرف امروزی) بر پایه فناوری فلورسنس و تغییر طول موج نور ساخته شده اند و در واقع نور حاصل از آن ها ناشی از تخلیه الکتریکی بخار جیوه می باشد که به صورت پرتوهای مضر ماوراء بنفش تولید می شود.لذا دو عنصر مهم تشکیل دهنده این لامپ ها، که همان پرتوهای ماوراء بنفش و بخار جیوه می باشند، می توانند با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی خود برای انسان ضررهایی به همراه داشته باشند.باید بدانید که عنصر جیوه و به تبع آن بخار جیوه یکی از عناصر سرطان زا و سمی در طبیعت هستند که عدم رعایت احتیاط در برخورد با آن ها می تواند خطرات ناگواری را پیش رو داشته باشد.همینطور نور ماوراء بنفش حاصل از تخلیه الکتریکی این گاز می تواند تاثیراتی بر پیشرفت شکل گیری سرطان داشته باشد.

باید به این نکته هم توجه داشته باشید که لامپ‌های کم‌مصرف در زمان تولید روشنایی مشکلی از نظر مسمومیت جیوه ایجاد نمی‌کنند بلکه مشکل زمانی است که مقادیر ناچیزی از این جیوه بتواند بصورت بخار از درون لامپ خارج شود که این امر هم زمانی اتفاق می‌افتد که لامپ بشکند. گزارش‌ها حاکی از آن است که هر لامپ کم‌مصرف در صورت شکستگی، ۶ برابر بیش‌تر از سطح مجاز آلودگی تولید می‌کند.

تقریبا حدود 99% بخار جیوه داخل یک لامپ فلورسنت ، درون ماده فلورسنس سفید رنگ موجود بر روی شیشه لامپ قرار دارد.لذا ابتدا به ساکن باید تلاش نمود از شکستن احتمالی لامپ تا جای ممکن جلوگیری به عمل آورد.به عنوان مثال باید در محیط هایی که احتمال شکست لامپ وجود دارد یا به گونه ای با کودکان در ارتباط است ، از چراغ های دارای حفاظ استفاده کرد ، همینطور تا جای ممکن این لامپ ها را در ارتفاع و دور از دسترس کودکان قرار داد.همچنین در مکان های متحرک (هم چون محیط قطار) سعی شود که لامپ ها بوسیله حفاظی شیشه ای یا پلاستیکی پوشانده شوند که در صورت شکست از نشر مواد جلوگیری شود.

اگر لامپ فلورسنت شکست ، با آن چه کار کنیم؟

اگر بوسیله قطعات شکسته یک لامپ فلورسنت مجروح شدید ، باید بدانید که این امر ممکن است باعث جلوگیری از انسداد خون شما شود(به دلیل وجود ماده فسفرسانس در آن) یا باعث مسمومیت شما شود (به دلیل وجود جیوه) لذا بهترین کار در این موقعیت این است که سریعا پس از شستشوی محل زخم با آب سرد به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه نمایید و مشکل پیش آمده را گزارش کنید.فراموش نکنید که حتما ذکر کنید که این جراحت از چه طریقی ایجاد شده است.اگر جراحت در ناحیه صورت و چشمها بود باید بیشتر دقت کرد.

نکات ایمنی هنگام شکسته شدن لامپ:

ابتدا به ساکن سعی کنید کودکان را از محیط دور کنید.

درب دیگر اتاق های مشرف به محیط را ببندید.

به سرعت پنجره ها را باز نمایید.

اگر دستگاه تهویه ، خنک کننده و یا فن روشن است آنها را خاموش کنید تا از انتقال بیشتر بخار جیوه به دیگر مناطق ساختمان جلوگیری کنید.البته اگر فنی هست که به سمت محیطی غیر از داخل ساحتمان باز می شود ، آن را روشن کنید تا به رفت و آمد هوای بیرون کمک کند.

اگر لامپ به صورت روشن شکسته است ، برای جلوگیری از خطرات برق گرفتگی و یا آتش سوزی آن را سریعا خاموش کنید.

به مدت حداقل 15 دقیقه محل را ترک نمایید که بخارجیوه موجود تا جای ممکن تخلیه شود و یا بر روی زمین بنشیند.

اگر بخشی از بدن به مواد داخل لامپ آلوده شده است ، سریعا آن را بشویید.

پس از گذشت زمان گفته شده می توانید با پوشیدن دستکش (برای جلوگیزی از بریدگی دست) و همینطور ماسک به محیط خطر باز گردید.

به هیچ وجه از جاروبرقی برای تمیز کردن محیط استفاده نکنید ، این امر می تواند باعث پخش بیشتر آلودگی در هوای محیط شود.

ابتدا ذرات بزرگ تر را با دست جمع آوری کرده و در یک ظرف پوشیده مثل شیشه درب دار بریزید (ظرف نباید از جنس پلاستیک انتخاب شود).

سپس با استفاده از دو عدد خاک انداز ، یا وسیله مشابه همچون کاغذ مابقی ضرات را درون ظرف جمع آوری نمایید.

می توانید با قسمت چسب ناک نوار چسب پهن یا هر چیزی دیگری ذرات ریز را جمع آوری نمایید ، همینطور می توانید با استفاده از دستمال کاغذی یا امثال آن بعضی ذرات را دفع نمایید.

شیشه یا ظرف در بسته حاوی موارد فوق را در مکانی امن قرار دهید و بوسیله برچسب دیگران را از محتویات آن باخبر نمایید.

دست و صورت خود را بشوئید و شیشه حاوی قطعات شکسته را به نحو مناسبی دفع نمایید.

مواد در معرض آلودگی ، خصوصا مواد پلاستیکی که بخار جیوه را جذب می نمایند را بشویید.

اگر این اتفاق بر روی فرش یا موکت افتاده است ، سعی کنید آنها را به بیرون منتقل و پاکیزه نمایید،مواد ریز داخل پرز فرش می تواند برای کودکان ، سالمندان و خانم های باردار مخاطره آمیز باشد.

اگر امکان انتقال فرش به بیرون نیست ، هنگامی که پنجره ها باز هستند بوسیله جاروبرقی ذرات را دفع نمایید.

سعی کنید تا مدتی پنجره ها باز باشند.

می توانید در محیط هایی که احتمال شکست لامپ بیشتر است ، بر روی فرش پارچه یا روفرشی پین کنید تا نوبت بعد به راحتی بتوانید قطعات را جمع آوری نمایید.

بازگشت به اخبار

اخبار

مضرات لامپ کم مصرف

از جدیدترین محصولات و راهکارهای دنیای برق و الکتریک