مقالات › دانشنامه برق 

 جعبه فیوز یا تابلو برق انتهای یا تابلو برق واحدها هر سه اسم‌هایی هستند که برای جعبه فیوز بکار می‌روند، و در نقشه‌های برق ساختمان آن را با علامت اختصاری DP نشان می‌دهند.

جعبه فیوز یا تابلو برق انتهای یا تابلو برق واحدها هر سه اسم‌هایی هستند که برای جعبه فیوز بکار می‌روند، جعبه فیوز از قسمت‌های مهم در برق ساختمان است که در داخل هر واحد ساختمانی و معمولاً در ورودی واحد نصب می‌شود، سرخط تمام مصرف کننده‌های یک واحد مسکونی از آن تغذیه می‌شود، و در نقشه‌های برق ساختمان آن را با علامت اختصاری DP نشان می‌دهند.

تا چند سال قبل در ساختمان‌های مسکونی خبری از جعبه فیوز نبود و به روش جعبه تقسیم سیمکشی منازل انجام می‌شد. ولی از آنجا که جعبه فیوز مزیت‌های زیادی را با خود آورد. استفاده از آن فراگیر و حتی مقررات برق ساختمان استفاده از آن را الزامی کرد. بزرگترین مزیت جعبه فیوز این است که در صورت ایجاد مشکل در یک سرخط، تنها آن مسیر از مدار خارج می شود و برق بقیه مسیرها قطع نمی‌شود.

از آنجایی که سر خط همه مصرف کننده ها به آن منتهی می‌شود. پس این قسمت تامین‌کننده‌ی برق تمام اجزای یک واحد مسکونی است. برق ورودی به جعبه فیوز توسط یک کابل ۳ در ۴ -برای کنتورهای ۲۵ آمپر- یا یک کابل ۳ در ۶ -برای کنتورهای ۳۲ آمپر- از تابلو کنتور اصلی تامین می‌شود.

وقتی گفته می‌شود که یک جعبه فیوز هشت‌تایی است، یعنی این جعبه فیوز گنجانیش نصب ۸ فیوز مینیاتوری را دارد. جعبه فیوزها در هر سایزی که بخواهید در بازار موجودند، ولی در برق ساختمان بیشتر از نوع ۸ تایی تا ۱۲ تایی استفاده می‌شود.

انواع فیوز: فیوزها انواع مختلفی دارند ولی در برق ساختمان بیشتر با نوع فشنگی، اتوماتیک، مینیاتوری و محافظ جان سروکار داریم.

فیوزهای مینیاتوری، فشنگی و اتوماتیک (آلفا): این سه مدل از فیوزها مدارات برق را در مقابل اتصال کوتاه ( یعنی برخورد سیم فاز با نول) و اضافه بار ( یعنی کشیدن جریانی بیشتر از جریان نوشته شده روی فیوز ) محافظت می‌کنند. فقط یک ورودی و یک خروجی دارند و در مسیر سیم فاز قرار می‌گیرند، پس می‌توان گفت که به صورت سری در مدارهای برق ساختمان قرار می‌گیرند.

یک مدل فیوز فشنگی به همراه پایه آن را در تصویر پایین مشاهده می‌کنید. این فیوزها از سه قسمت تشکیل شده‌اند. مغزی، کلاهک و پایه فیوز. قسمت مغزی روی پایه فیوز قرار می‌گیرد و کلاهک روی مغزی قرار می‌گیرد.

در صورتی که این فیوز عمل کند، باید مغزی آن دور انداخته شود. چون مغزی فیوز فشنگی یکبار مصرف است. برای تعویض مغزی باید کلاهک روی آن را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید و مغزی را بیرون آورده و تعویض کنید.


آموزش نصب جعبه فیوز- فیوز فشنگی

و در تصویر پایین فیوزهای اتوماتیک یا آلفا را مشاهده می کنید. برخلاف فیوزهای قبلی که یکبار مصرف هستند، این فیوزها اگر عمل کنند، کافیست چند ثانیه صبر کنید تا خنک شوند و سپس دکمه مشکی که روی آن قرار گرفته را دوباره فشار دهید تا اتصال برقرار شود. دکمه قرمز رنگ هم به این خاطر است که بتوانید به صورت دستی فیوز را قطع کنید.
این فیوزها هم مانند فیوزهای قبلی روی یک پایه بسته می‌شوند.


آموزش نصب جعبه فیوز-فیوز اتوماتیک

و در پایین تصویر یک فیوز مینیاتوری را مشاهده می‌کنید. فیوزهای مینیاتوری پرکاربردترین فیوزها در برق ساختمان هستند.

این فیوزها از لحاظ سرعت کار به چند دسته تقسیم می‌شوند. که با حروف اختصاری که روی آن درج می‌شود مشخص می‌شوند. این حروف عبارتند از:

ما در برق ساختمان فقط با نوع B و C سروکار داریم که نوع B برای سرخط روشنایی ها و نوع C برای سرخط پریزها استفاده می‌شود. تا قبل از این برقکارها همه فیوزهای یک ساختمان را از نوع C انتخاب می‌کردند ولی در ویراش جدید مبحث ۱۳ مقررات ملی برق ساختمان تاکید شده است که باید برای روشنایی ها از نوع B و برای پریزها از نوع C استفاده گردد.  روی فیوز زیر کلمه C25 درج شده است، یعنی این فیوز از نوع C است.

نقشه نصب فیوزهای مینیاتوری در تصویر زیر آمده است. نقشه فیوزهای فشنگی و فیوزهای اتوماتیک هم دقیقاً به همین شکل است.


تمام سیم‌های ارتی که به داخل جعبه فیوز می‌آید را با شمش ارت -شینه ارت- به سیم ارت اصلی وصل کنید.



این فیوز ها ۲ ورودی و ۲ خروجی دارند. چون علاوه بر سیم فاز، سیم نول هم به فیوز محافظ جان وصل می‌شود. نقشه نصب فیوز محافظ جان در پایین رسم شده است.

می بینید که فاز و نول از قسمت بالای کلید محافظ جان وارد شده و از قسمت پایین خارج می شود. ولی برای فیوزهای مینیاتوری و فشنگی اینکه ورودی از بالا باشد یا پایین، مهم نیست.


نمودار فنی آموزش نصب جعبه فیوز