مقالات › ارستر، صاعقه گیر 

هادی های پایانه های هوائی که به منظور دریافت ضربه مستقیم صاعقه برروی سازه موردحفاظت نصب می گردند ، می توانند یکی یا ترکیبی از انواع زیر باشند :
1- میله ها ی ساده(Rods )
2- سیمهای آویز بهم متصل شده (Stretched wire)
3- هادی های شبکه بندی شده (Meshed Conductor )
4- صاعقه گیر اکتیو (Early streamer Emission)

به طور کلی روش های  نصب هادیهای جذب صاعقه در سیستم پایانه هوایی شامل موارد زیر می باشد:
1- روش زاویه حفاظتی (Protective  angle method)
2-روش مش بندی (Meshed  Conductor method )
3-روش گوی غلتان (Rolling  Sphere method)

حفاظت در این روش مبتنی بر ارتفاع هادی (میله ساده ) از یک مرجع افقی می باشد. در این حالت با ایجاد یک سطح حفاظتی مخروطی شکل و قرار گرفتن تجهیز تحت حفاظت در ناحیه ایمن ، حفاظت تجهیز صورت می گیرد .
- فضای مورد حفاظت می بایست کاملاً درمخروط حفاظتی ایجادشده توسط میله محصورگردد.
-فضای حفاظت شده توسط یک میله عمودی بصورت یک مخروط قائم می باشد که راس آن برنوک میله منطبق شده است و زاویه آن (α) با توجه به ترازهای مختلف حفاظتی ، متفاوت خواهدبود.
-شعاع مخروط به دو عامل اصلی وابسته هست اول کلاس حفاظتی که بر مبنای آن زاویه (α) مشخص می گردد و دیگری طول میله

هادیهای پایانه هوائی با این روش می بایست در نقاطی که در معرض برخورد صاعقه هستند مانند گوشه ها ، لبه ها ، روی بام و در بالاترین نقطه نمای ساختمان نصب گردند.
 به عبارت دیگر جاهایی که ما می خواهیم حفاظت موضع ایی یا محدود داشته باشیم این روش حفاظتی توصیه می گردد.
مانند حفاظت یک دوربین یا آنتن نصب شده روی دکل


در روش شعاع حفاظتی طول میله و کلاس حفاظتی مطابق با جدول زیر می باشد:


برای حفاظت سطوح صاف ، هادی های شبکه بندی شده که تمامی سطح بام را بپوشاند ، بهترین روش برای حفاظت سطح موردنظر می باشند. این روش همان روش مرسوم قفس فارادی است.
الف) هادیهای پایانه هوایی می بایست در نقاط زیر نصب شوند :-  گوشه ها و لبه های تیز بام
-  بر روی برآمدگی های بام
-  بر روی راس شیب ها

توجه : روش شبکه بندی برای بام های افقی گسترده و شیب دار مناسب است .

از این روش می توان برای حفاظت سطوح جانبی سازه هائی که در معرض جرقه های جانبی ( Side  Flashing) قراردارند ، استفاده کرد.    
ب) ابعاد شبکه هادی ها برای ترازهای مختلف حفاظتی نباید از مقادیر اعلام شده (بر اساس استاندارد)بیشتر باشد.
ج) شبکه هادی ها می بایست بگونه ای اجرا شوند که حداقل دومسیر برای انتقال جریان صاعقه (هادی پائین برنده) بطرف پایانه زمین داشته باشند.
د) تاسیسات فلزی مستقر بر روی سطح مورد حفاظت ، نباید از شبکه هادیهای پایانه هوایی ، بیرون زده شده باشند.


از جدول شکل فوق مشخص است درکلاس یک حفاظت(LPL I) که حساسیت برای حفاظت  بیشتر است ابعاد مش انتخابی کوچکتر است و هرچقدرحساسیت برای حفاظت کمتر می شود ابعاد مش نیز بزرگتر می شود.

این روش بیشتر می توان برای سازه های با شکل هندسی غیر منظم که داری ترازهای ارتفاعی مختلف است استفاده گردد.
در این روش با غلتاندن " گوی غلتان" به بدنه خارجی ساختمان از تمامی جهات و یافتن نقاط تماس گوی با ساختمان ، محل نصب هادیهای پایانه هوایی (Air Termination) مشخص می شوند. دراین روش ، نقاطی از ساختمان که در تماس با گوی قرارنمی گیرند ، حفاظت شده و نیاز به نصب هادی پایانه هوائی نمی باشد.شعاع گوی غلتان متناسب با تراز حفاظتی به شرح زیر است:

1- کلاس یک حفاظت(LPL I) شعاع گوی غلتان 20 متر
2-کلاس دو حفاظت(LPL II) شعاع گوی غلتان 30 متر
3-کلاس سه حفاظت(LPL III) شعاع گوی غلتان 45 متر
4-کلاس چهار حفاظت(LPL IV) شعاع گوی غلتان 60 متر

برای سازه های بلندتر از شعاع " گوی غلتان" احتمال اصابت صاعقه به جوانب ساختمان وجود دارد.
هرچند که احتمال این برخوردها کم است و بخش عمده ای از تخلیه های صاعقه در سازه های مرتفع ، به بالاترین نقاط ، گوشه ها و لبه های سازه ، صورت می گیرد.
20 درصد ارتفاع بالایی سازه های مرتفع ، بیشترین احتمال دریافت صاعقه را خواهند داشت.لذا در ارتفاع بیش از 60 متر باید 20% انتهایی سطح جانبی سازه سازه تحت حفاظت قرار گیرد.