ولتاژهای خطرناک در پستهای فشار قوی عبارتند از:
افزایش ولتاژ نقطه زمین در محل وقوع اتصال کوتاه، ولتاژ تماس فلز به فلز، ولتاژ گام، ولتاژ تماس، ولتاژ مش و ولتاژ انتقالی
1- افزایش ولتاژنقطه زمین در محل وقوع اتصال کوتاه یا Ground Potential Rise: یکی از پارامترهای کلیدی در بحث سیستمهای اتصال زمین است. به طور خلاصه، در هنگام وقوع اتصال کوتاه، بسته به میزان جریان اتصال کوتاه و مقاومت اتصال زمین، ولتاژ نقطه زمین شده (که جریان اتصال کوتاه از آن عبور میکند) افزایش مییابد. بدیهی است که پتانسیل این نقطه را نمیتوان همان پتانسیل رفرنس یا زمین فرض کرد. به همین منظور، معمولاً در بحث مطالعات سیستمهای زمین، نقطه رفرنس ولتاژ صفر، زمین دور یا Remote Earth نامیده میشود. در شکل فوق، remote Earth که ولتاژ آن صفر فرض شده است باشماره ۱ نشان داده شده است.
2- ولتاژ تماس فلز به فلز یا Metal-to-Metal Touch Voltage: این ولتاژ در شکل فوق با Emm نشان داده شده است. همانطورکه ملاحظه میشود، شخصی دو بدنه فلزی را لمس نموده است. ولتاژ تماس فلز به فلز، ولتاژ ایجاد شده بین انگشتان دو دست شخص خواهد بود. بدنه اول در نقطه ۲ زمین شده و پسیو است (مثل فنس فلزی پستها که احتمال عبور جریان اتصال کوتاه از آن وجود ندارد) و بدنه دوم (نقطه ۳) که محل عبور جریان اتصال کوتاه بوده و یک بدنه اکتیو است. ولتاژ فوق برابر اختلاف پروفیل ولتاژ سطح زمین در نقاط ۲ و ۳ خواهد بود. بدیهی است که ولتاژ تماس فلز به فلز را میتوان بین هر دو نوع بدنه اکتیو یا پسیو بررسی نمود.
3- ولتاژ گام یا Step Voltage: ولتاژ بین دو پای شخص است. در حالت نرمال، فاصله دو پایک متر فرض میشود. در شکل فوق، این ولتاژ برابر اختلاف ولتاژ نقاط ۴ و ۵ بوده و برابر Es میباشد.
4- ولتاژ تماس یا Touch Voltage: اختلاف ولتاژ بین دست و پای شخص درشرایطی است که دست به بدنه برقدار وصل شده است. درشکل فوق، ولتاژ تماس برابر اختلاف ولتاژ نقاط ۶ و ۷ است (محل عبور جریان اتصال کوتاه نقطه ۷ میباشد). این ولتاژ در پروفایل ولتاژ سطح زمین با Et نشان داده شده است.
5- ولتاژ مش یا Mesh Voltage: حداکثر ولتاژ تماس در یک مش از شبکه زمین است. این ولتاژ وقتی حاصل میشود که شخص درنقطه حداقل پتانسیل سطحی زمین قرار گرفته، ولی به واسطه اتصال فلزی (مثل بدنه باسداکت) به محل وقوع اتصال کوتاه، در معرض GPR است.
6- ولتاژ انتقالی یا Transfered Voltage: این ولتاژ نوعی ولتاژ تماس خاص است که در آن فاصله نقطه تماس تا محل پا، بواسطه وجود بدنه فلزی طولانی (مثل بدنه باسداکت یا بدنه تجهیزات GIS) افزایش یافته است. در بدترین حالت، که شخص در خارج محیط پست بدنه فلزی متصل به نقطه خطا (مثل فنسهای همبندی شده با زمین پست) را لمس کند، پا در ولتاژ مرجع (remote earth) قرار میگیرد و بیشترین ولتاژ ممکن بین دست و پای شخص ایجاد میشود .
در اینفوگرافی زیر ولتاژهای خطرناک در پست های برق را مشاهده می کنید